HET BEGIN en niet het eind

1914. Een oorlog. Nee, niet in Nederland - maar wel in landen om ons heen. Zoveel mensen, zoveel legers, zoveel landen zijn tegelijk in oorlog met elkaar dat van een wereldoorlog wordt gesproken. Of ‘de grote oorlog’ om het verschil met eerdere oorlogen duidelijk te maken. Een oorlog waar miljoenen soldaten met elkaar in oorlog zijn. Honderden kilometers aan loopgraven worden gegraven. Het landschap verandert in een grote moddervlakte. Door ontploffingen van bommen en granaten vol met putten en kuilen en bezaaid met lijken en resten van wapentuig.

 

Er wint niemand. Er zijn alleen verliezers. Toch is duidelijk dat Duitsland uiteindelijk niet vol zal kunnen houden. En dan, op 11 november 1918, wordt een wapenstilstand afgesproken.  Enkele maanden later wordt een vredesverdrag gesloten: het vredesverdrag van Versailles. 

 

De Amerikaanse president Wilson zei tegen zijn perschef Baker: ‘Als ik Duitser was zou ik dit nooit ondertekenen’. 

 

De Duitse regering kan eigenlijk niet anders dan de voorwaarden voor dit verdrag accepteren. Maar de eisen die Engeland, Frankrijk en Amerika stellen zijn niet mis. Duitsland mag als land bijna niets meer en moet enorm veel schadevergoeding betalen. Zowel in geld als in spullen. Het totaalbedrag werd in 1920 bepaald: 269 miljard Mark. Dit bedrag moest binnen 42 jaar worden betaald. Een paar jaar later, toen het wereldwijd slecht ging met de economie werd dit bedrag toch nog verlaagd. 

 

 

Generaal Smuts merkte op: ‘In plaats van vrede te maken, gaan we door met de oorlog en reduceren we Europa tot een ruïne. Onder dit vredesverdrag zal de situatie in Europa ondraaglijk worden en uiteindelijk tot revolutie en opnieuw tot oorlog leiden’.

 

In 1920 schreef luitenant-kolonel Repington zijn boek The First World War 1914-18. Ook hij zag dus al aankomen dat er een wereldoorlog zou volgen. De Franse generaal Foch noemde het Verdrag van Versailles niet een vrede, maar ‘een wapenstilstand voor 20 jaar’.

 

In Nederland zijn de meeste mensen het oorlogsgeweld in de buurlanden meer dan zat. Er wordt gesproken over ontwapening. Hoe minder militairen, hoe beter. En nieuwe wapens aankopen is er al helemaal niet bij. Sommige groepen demonstreren op straat met het symbool “het gebroken geweer” .

 

In de jaren ’20 en ’30 stelt de opleiding van militairen (vooral de dienstplichtigen) dan ook niet zo veel voor. Er wordt weinig geoefend met wapens en de materialen die voorhanden zijn, stammen vaak nog uit de vorige eeuw.

 

 

Middenin de jaren ’30 slaat de stemming om. Men begint zich te realiseren dat er een nieuwe oorlog dreigt en dat Nederland slecht is voorbereid. Wapens worden besteld, de dienstplicht wordt onder de loep genomen. Ook bedrijven bestellen luchtdoelgeschut om hun fabrieksterreinen te beschermen tegen bomaanvallen. Burgers worden opgeroepen om lid te worden van de Nederlandse Vereniging voor Luchtbescherming. Als lid van een blokploeg kunnen zij helpen hun eigen straat of huizenblok voor te bereiden. Bijvoorbeeld door een gasmasker te kopen of een schuilplaats in te richten. De burgemeester krijgt de leiding over speciale luchtbeschermingsdiensten waar bijvoorbeeld EHBO’ers,  brandweermannen of medewerkers van het energiebedrijf een plek in krijgen.  

...het einde van een oorlog was het begin van een nieuwe...


Luchtbescherming

Over de exacte invulling van de luchtbescherming in Berkel, Bergschenhoek en Bleiswijk is nog weinig bekend. Heeft u aanvullingen? Neem alstublieft contact met ons op!

Luchtbescherming in Berkel en Rodenrijs

Er is bij ons nog geen informatie over de Luchtbescherming in Berkel en Rodenrijs. Wie helpt ons?

Luchtbescherming in Bergschenhoek

De luchtwacht van de luchtbescherming in Bergschenhoek was volgens het telefoonboek gevestigd aan de Dorpsstraat 77....

Het legitimatiebewijs van waarnemend hoofd van de luchtbescherming dhr. Batenburg. 

Het gasmasker van dhr. P.L. Gille van de Hoeksekade.

Leendert Teeuw (geb. 21-01-1911) was betrokken bij de brandweer in Bergschenhoek. Over zijn belevenissen in oorlogstijd schreef hij later: 

Ook van Gerrit v.d. Kaaden is bekend dat hij bij de luchtbescherming in Bergschenhoek actief was. 

Van Lau Burgstad is deze kwitantie bekend:

Luchtbescherming in Bleiswijk

Er is bij ons nog geen informatie over de Luchtbescherming in Bleiswijk. Wie helpt ons?

In 1939 zagen sommige mensen heel duidelijk de overeenkomsten met 1914. Anderen dachten juist dat er nooit meer een oorlog zou komen zoals toen. 

Het gebroken geweertje -

teken van vrede en anti-militarisme. Geen wapens meer!

Dhr. P.L. Gille uit Bergschenhoek tijdens zijn militaire dienstplicht rond 1926. 

In de jaren '30 werd het steeds duidelijker dat er toch weer een grote oorlog aan zou komen. Er werd steeds vaker gevochten in Europa en het Duitse Rijk werd almaar groter. 

Veel Nederlanders waren tegen oorlog en tegen wapens.

Maar wat doe je als landen om je heen wel een sterk leger opbouwen.....en ook van plan zijn het te gaan gebruiken!?


Folders uit de jaren voor de tweede wereldoorlog.

Hoe maak je een schuilplaats? En welk gasmasker kun je het best kopen?