Was de strijd gestopt na de vijf oorlogsdagen in mei 1940?

Generaal Winkelman, de opperbevelhebber van het Nederlandse leger die de capitulatie getekend had, legde zich er niet bij neer dat de Duitsers gewonnen hadden.

Dat bleek al op 29 juni 1940. Op deze dag was Prins Bernhard jarig. Hij was de eerste van het koninklijk huis die jarig was terwijl de Duitse bezetting begonnen was. Prins Bernhard droeg sinds zijn studententijd een witte anjer in een knoopsgat van zijn jasjes. Op deze verjaardag liepen veel Nederlanders ook met een anjer in een knoopsgat om te laten zien dat ze het koninklijk huis nog steeds steunden. De Duitse bezetters waren hier woedend over.

Het Nederlandse volk was blijkbaar nog niet zo gehoorzaam als ze hadden gewild. Zelfs generaal Winkelman en de burgemeester van Den Haag steunden Prins Bernhard! Er werden direct straffen uitgedeeld. Burgemeester De Monchy werd ontslagen en generaal Winkelman werd als gevangene afgevoerd naar Duitsland. Intussen waren tientallen Nederlandse soldaten al met elkaar in overleg gegaan. Ze hadden zich nu dan wel moeten overgeven maar ze waren vastbesloten de strijd op een ander moment weer aan te gaan.

“De sfeer wordt steeds grimmiger. De regels worden strenger, het verzet wordt feller.”

Ook kwamen veel burgers in opstand. Sommigen waren van plan zich met geweld te gaan verzetten tegen de Duitse bezetters, Anderen wilden gewoonweg niet meewerken aan de nieuwe regels en wetten. In november 1940 besloten studenten in de stad Leiden om te gaan staken. Dit was een protest tegen de landelijke regel die eiste dat alle Joodse leraren zouden worden ontslagen.

Later in de oorlog zouden niet alleen studenten maar ook tienduizenden medewerkers van fabrieken, havens en spoorwegen stoppen met werken. Uit protest tegen allerlei maatregelen van de Duitse bezetter. Honderdduizenden anderen, die niet wilden werken voor de Duitsers of bang waren gevangen genomen te worden, verstopten zich in een schuilplaats of probeerden op een andere plek in Nederland verder te leven; vaak met valse papieren en onder een andere naam. 

Het was nog niet zo makkelijk om de Nederlanders er van te overtuigen dat ze  niet moesten gehoorzamen aan de nieuwe regering. De kranten en de radio stonden al snel onder de controle van de bezetter. En de bezetter liet de pers natuurlijk alleen de informatie geven die zij zelf goedkeurden. Daarom besloten kleine groepjes mensen om zelf krantjes uit te geven met berichten die niet meer mochten worden geplaatst in de normale kranten.

De makers van iilegale krantjes mochten natuurlijk niet bekend worden. Het was nog een heel gedoe om aan goede informatie te komen, de materialen voor het drukken van een krant te vinden en de kranten ook nog te verspreiden aan zo veel mogelijk mensen. Soms werden de uitgevers of verspreiders toch ontdekt: de straffen waren streng en sommigen werden zelfs gedood vanwege hun verzet tegen de bezetter.

In Berkel en Rodenrijs werd een illegale krant gedrukt bij de gebroeders van Herk:  "Het nieuws van de fronten." 

In Bergschenhoek werd gewerkt aan een uitgave van "Kroniek van de week". 

Foto's afkomstig van Arend Hordijk, met dank aan zijn dochter Hennie. Binnenkort meer informatie!